Uluslar Arası Standartlar Teşkilatının yayınlamış olduğu, ISO 50001 kodlaması ile adlandırdığı, 2011 yılında ilk defa yayınlanan ve 2018 yılında güncellenen uluslararası enerji yönetim sistemi standardıdır. EN 16001 gibi bölgesel ve ulusal standartlardan sonra yayımlanan ilk küresel enerji yönetim standardıdır.

ISO 50001:2018 Belgesi/ Enerji Yönetim Sistemi standardı tüm enerji türlerini kapsar.

Enerji Yönetim Sistemi standardı  organizasyonların enerji verimliliğini yükseltmek için gerekli olan süreç ve sistemleri oluşturmalarını, uygulanmasını ve sürdürülebilirliğini sağlamaktır.

Enerji Yönetim Sistemi standardı, her işletmeye yani vergi levhası sahiplerine kurulabilir, uygulanabilir ve belgelendirilebilir. Coğrafi, kültürel ya da sosyal koşullara bakılmaksızın her tip ve büyüklükte organizasyonun uyguylamasına müsait bir yapıda oluşturulmuştur.

Standard, kuruluşların tamamını iyi enerji yönetim uygulamalarına teşvik eder ve iyi enerji yönetimi ile maliyetlerin azaltılmasını ve çevreye karşı duyarlılıklarının belgelendirilmesini sağlar.

Enerji Yönetim Sistemi standardı kuruluşun yürüttüğü faaliyet, dokümantasyon yapısı, kaynaklar ve ihtiyaçlara göre değişiklikler gösterebilir.

Enerji Yönetim Sistemi standardizasyon organizasyon tarafından izlenebilirliği sağlanan ve etki altında kalan enerjili kullanımına sahip tüm faaliyetlerde uygulanabilir.

Bu yönetim aracı, birinci kademe üreticiden, ürün üreticileri, hizmet üreticileri, hammadde veya katkı maddeleri üreticileri, elektronik ve enerji ürünleri üreticileri, imalatçılar, depocular ve taşımacılar, esnaflara, toptancılara, perakendecilere ve hizmet verenlere kadar herkes tarafından kullanılan, uluslararası tanınan bir sistem olmasına ek olarak, baştan başa bütün endüstrinin kullanabileceği ortak bir çatı sağlamaktadır.

Standardın, büyüklük ve karmaşıklık gözetmeksizin bu kadar geniş bir kapsama alanı olduğundan jenerik bir yapıya sahiptir.

ISO 50001 ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ STANDARDI FAYDALARI

✔ Uygulamaya konulan projeler yardımıyla enerji tüketimini azaltır.
✔ Enerjiden kaynaklanan masrafları kontrol altında tutar ve azaltır.
✔ Mevcut cihaz ve ekipmanların kullanımını kontrol altında tutar.
✔ Enerji tüketiminin izlenmesi yoluyla performans hakkında bilgi edinilmesini sağlar.
✔ Verimliliğin artırılması ve yasalara uygunluğu sağlar.
✔ İsraftan kaynaklanan olumsuz çevre etkisini azaltır.
✔ Enerji bilinci ile ilgili olarak toplum içinde saygınlığı arttırır.
✔ Sera gazı emisyonlarının azaltılmasında katkı sağlar.
✔ Diğer yönetim sistemleri ile entegrasyonu halinde kaynak tasarrufu sağlar.

ISO terminolojisinde risk, kuruluşun amaçları üzerinde var olan belirsizliklerin etkisi olarak tanımlanmaktadır. Bu etkiler; negatif ve/veya pozitif, fırsat ve tehditler şeklinde beklenenden sapma olarak ifade edilmektedir.  Risk, genel olarak, risk kaynakları, potansiyel olaylar, bunların sonuç ve ihtimalleri anlamında formüle edilmektedir. Risk yönetimi ise risklerin kontrol ve yönlendirilmesine ilişkin organize faaliyetler anlamına gelmektedir.

ISO 31000, risklerin belirlenmesi ve önlemlerin alınması yoluyla amaçların gerçekleştirilmesi ihtimalini artırmak ve varlıkların daha fazla korunması sağlamak için kuruluşların risk yönetim stratejilerinin geliştirilmesine yardım etmeyi; paydaşların risklerin yönetimi ve izlenmesi konusunda bilinç düzeyleri yükseltmeyi hedeflemektedir. Bu standardı uygulamak, risklere yapışık negatif ve pozitif sonuçların bir arada görülerek, kaynakların kullanılması konusunda daha bilgili ve daha etkili karar alma imkanı da sunmaktadır. Sonuçta, kuruluşların kurumsal yönetimlerini iyileştirmek, performansı da artırmaktadır.

Risk yönetimi, konusunda bir sertifika almaya gerek kalmadan tüm kuruluşlara rehberlik sağlamak amacıyla ISO 31000:2009 risk yönetimi standardı ilk olarak 2009 yılında çıkarıldı ve bu standart yerin 2018 yılı başında ISO 31000:2018 standardına bıraktı.

ISO 31000:2018, kuruluşlarda amaçların tanımlanması ve ulaşılması, kararların verilmesi, risklerin yönetilmesi ve performansın iyileştirilmesi yoluyla değer yaratan ve koruyan kişilere uygun olarak hazırlanmıştır. Tüm kuruluşlar, amaçlara ulaşılması konusunda belirsizlik yaratan içsel ve dışsal faktörlerle karşı karşıya bulunmaktadır. Risk yönetimi, sürekli tekrarlanan bir süreç olup, kuruluşlarda kurumsal yönetim, liderlik ve tüm faaliyetlerin bir parçasıdır ve yönetim sistemlerinin iyileştirilmesine katkılar sunmaktadır.

ISO 31000:2018 ilkeler, çerçeve ve süreç şeklinde üç ana bölümden oluşmaktadır. İlkeler, çerçeve süreçleri domine etmek üzere, kuruluşta değerin yaratılması ve korunması odağında, entegrasyon, kapsamlı ve yapılandırılmış, kuruluşa uyarlanmış, içerici, dinamik, mevcut en iyi bilgi, insan ve kültürel faktörler ve sürekli iyileştirme olarak belirlenmiştir. Çerçeve, liderlik ve adanmışlık başlığı altında entegrasyon, tasarım, uygulama, ölçme ve iyileştirme kavramlarından; süreç ise risk değerlendirme, izleme ve inceleme ile iletişim ve istişare aşamalarından oluşmaktadır.

ISO 31000, yerleşim yeri, büyüklüğü ve faaliyetleri ne olursa olsun tüm kuruluşlara uygulanabilmektedir.

ISO 31000 Standardının Yararları Nedir?

✔ Operasyonel verimi ve yönetimi proaktif olarak geliştirir
✔ Hissedarlarda risk yönetiminize yönelik güven oluşturur
✔ Kayıpları en aza indirmek için risk analizine yönelik yönetim sistemi kontrolleri uygular
✔ Yönetim sisteminin performansını ve direncini arttırır
✔ Değişime etkili cevap vererek siz büyürken şirketinizi korur

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Belgesi

Çerçeve bir standart olarak 1987 yılında uygulamadaki yerini alan ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, bir ürün ve hizmet standardı değil; bir yönetim standardıdır. ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi Standartları serisi, yayımlandığı tarihten bugüne kadar, her sektördeki ve her ölçekteki şirketler için uygulama alanı bulmuştur. Bunun yanında uluslararası kabul görmüş bir standartlar serisi olarak da öne çıkmaktadır. ISO 9000 serisindeki ISO 9001 Standardı ise, kuruluşlarda Kalite Yönetim Sistemlerinin oluşturulması sürecinde uygulanması gereken koşulları tanımlayan standarttır. Dolayısıyla ISO 9000 serisinde belgelendirmeye esas teşkil eden (belgelendirmesi yapılan), ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standardıdır.

ISO 9001 Standardının Amacı

ISO 9001 standartlarının amaçları şu şekilde sıralanabilir:

• Kuruluşlarda etkili bir yönetim sisteminin nasıl kurulacağı, nasıl dokümantasyon sağlanacağı ve sürdürülebileceği konularında yol göstermek.

• Şirketler arasında güven ortamını meydana getirmek.

• Proseslerin (süreç) yönetilmesiyle ürün / hizmet kalitesinin sağlanması, devam ettirilmesi ve iyileştirilmesi.

• Müşteriye ürün ve hizmetlerin tutarlılığı noktasında güven verilmesi.

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Temel Prensipleri

1. Müşteri odaklılık: Bütün kuruluşlar faaliyet ve uygulamalarında, müşteri beklentilerini ve taleplerini esas almalıdır. Müşterilerin günümüzdeki ve gelecekteki ihtiyaçları iyi analiz edilmelidir. Üretimde ve hizmet sunumunda müşteri beklentileri istikametinde hareket etmek hatta beklentilerin ötesine geçmek temel prensip olmalıdır.

2. Liderlik: Lider, etkileyebilen, yönlendirebilen ve yönetebilen kişidir. İş dünyasında ise lider, şirketin hedeflerine ulaşabilmesi için maiyetinde çalışanları etkileyebilen ve ardından sürükleyebilen kişidir. Çalışanları motive etme ve kuruluşu belirlenen hedeflere ulaştırmada en önemli rol liderindir. Hedef birliğini ve istikameti lider belirler.

3. Çalışanların katılımı: Bir kuruluştaki çalışanların her biri pozisyonuna bakılmaksızın o kuruluş için bir değer ifade etmektedir. Bir çalışandan %100 kapasite ve verimle faydalanabilmek için o çalışanın katılımcı olması gerekir.

4. Proses yaklaşımı: Kaynakların yerinde kullanımı ile uygulamaların doğru yönetimi, sonuca ulaşabilmek için en önemli faktörlerdendir. Bunu sağlamanın yolu proseslerin hazırlanmasından geçmektedir. Hazırlanan prosesler; Hedefleri belirleme ve planlama (P), Uygulama (U), Kontrol etme (K) Ölçümleyerek sürekli iyileşmeyi sağlama (Ö) Şeklinde tarif edilen PUKÖ döngüsü ile yönetilmelidir.

5. Yönetimde sistem yaklaşımı: Birbirleriyle bağıntısı olan süreçler, bir sistem dahilinde ele alınarak tanımlanmalıdır. Bu yöntem, süreçlerin daha iyi anlaşılmasını ve yönetilmesini sağlayacaktır. Aynı yöntem, şirketlerin, hedeflere ulaşmadaki etkinliğini artıracak ve verimliliği yükseltecektir.

6. Sürekli iyileştirme: ISO 9001 Kalite yönetim Sistemi standardındaki en temel prensiplerden biri “sürekli iyileştirme” ilkesidir. Kuruluşun iyileştirme çalışmaları, yalnızca sertifika almaya yönelik olmamalıdır. Aynı zamanda kuruluşun uzun vadedeki kalıcı hedeflerinden biri olmak durumundadır. Ayrıca iyileştirme çalışmaları, yalnızca üretilen mal veya hizmetlere yönelik değil; bu mal ve hizmetlerin üretiminden satışına kadar ki bütün süreçlerde uygulanmalıdır.

7. Karar vermede gerçekçi yaklaşım: Doğru kararlar vermek ve etkin kararlar almak için, faaliyetler sonucunda elde edilen tüm veriler kullanılmalı ve iyi analiz edilmelidir.

8. Karşılıklı çıkara dayanan tedarikçi ilişkileri: Şirketler, beraber iş yaptıkları tedarikçilerle ve taşeron firmalarla bir çıkar ilişkisi içindedir. Dolayısıyla birbirlerinden bağımsız değillerdir ve taraflar, birbirlerine artı değer yaratmak durumundadır.

ISO 9001 (2008) Standardı Maddeleri

• Kapsam

• Bilgi Referansları

• Kavramlar ve tanımlar

• Kalite Yönetim Sistemi

• Yönetim Sorumluluğu

• Kaynak Yönetimi

• Ürün Gerçekleştirme

• Ölçme ve Analiz

ISO 9001 Kalite Yönetim Sisteminin Faydaları

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standartlarına uygun şekilde faaliyet yürüten işletmeler birtakım faydalara sahip olmaktadır. Buna göre;

• Müşteri odaklı yaklaşımla hareket eden kuruluşlardaki müşteri şikâyetleri azalmakta, müşteri memnuniyeti ve bağlılığı artmaktadır.

• Müşterinin talep ve beklentilerine yönelik ürün ve hizmet sunulduğu için, daha iyi ürün ve daha kaliteli hizmet tasarımı gerçekleştirilmektedir. Kaliteli tasarım ve iyi planlama ile maliyetler azaltılmaktadır.

• Efektif faaliyet planları ile sorunlar hızlıca çözülmekte, etkin bir yönetim anlayışı sergilenmektedir. Bu sayede işletmenin bütünü kontrol altında tutulmaktadır.

• ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standardının prensipleri çalışanların faaliyetlere daha fazla katılımını sağlamakta, motivasyon ve bağlılıklarını artırmaktadır.

• Çerçeve bir standart olan ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi bir kuruluşun tüm departmanlarında sürekli iyileştirme sağladığı için kuruluştaki kalifiye çalışan oranı artmaktadır.

• ISO 9001 Standardı, uygulayıcı şirketlerin iş dünyasındaki imajını güçlendirmekte; müşterilerin şirkete duyduğu güveni artırmaktadır.

• Yeni pazarlara açıldıkları takdirde şirketlere, rakiplerle güçlü rekabet avantajı sağlamaktadır.

• Şirket bünyesinde ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi ile yönetsel ve sistematik bir altyapı kurulmakta; bu durum, kurumsallaşmaya zemin hazırlamaktadır.

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Belgelendirme Süreci

ISO 9001 KYS Belgesi almak isteyen şirketlerin belgelendirme denetimlerine girmeden önce sistemi, işletme bünyesinde kurmuş ve faaliyete geçirmiş olması gereklidir.

Şirketlerin belgelendirme öncesinde bir danışmanlık firması ile sözleşme imzalayarak, sistem kurulumu ve belgelendirme denetimlerine hazırlık amacıyla hizmet alması faydalı olacaktır. Danışmanlık firması tarafından bu süreçte, eğitim, danışmanlık, sistem kurulumu ve denetimlere hazırlık gibi hizmetler verilmektedir. Bu sayede şirket, bir bütün halinde ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standartlarına uygun hale gelmektedir. Sertifikasyon kuruluşuna yapılacak başvuru ile belgelendirme süreci başlamaktadır. Yapılacak denetimler neticesinde belgelendirme kuruluşu,

• Şirketin ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standardının gereklerine uygun faaliyet yürüttüğüne,

• Standardın hedeflerini ve prensiplerini her zaman gerçekleştirebilecek potansiyele sahip olduğuna,

• Sistemin işletmede etkin bir şekilde uygulandığına, Kanaat getirirse denetimleri şirket adına olumlu şekilde sonuçlandıracaktır. Denetimlerden başarıyla çıkan şirkete ISO 9001 KYS Belgesi takdim edilmektedir.

ISO 9001 Standardını Kimler Tarafından Uygulanabilir?

Çerçeve bir standart olan ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, küçük ve orta ölçekli işletmelerden küresel şirketlere kadar bütün şirket tiplerine uygulanabilmektedir. Standardın uygulanmasında herhangi bir sektör kısıtlaması da bulunmamaktadır. Ürün ve hizmet sağlayan her türlü sektör ve işletmede uygulanması mümkündür.

OHSAS 18001 Standardının yerini alacak olan ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı, 12-13 Mart 2018´ te İngilizce olarak yayınlandı. Yayın tarihi itibariyle 3 yıllık bir geçiş süresi öngörülmekte olan ISO 45001:2018 için dönüşüm OHSAS 18001 sistemi üzerinden yapılacak. ISO 45001, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi, güvenli ve sağlıklı çalışma ortamlarının sağlanması için tasarlanmıştır. ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardı, işletmeler üzerinde büyük yük olan iş kazalarını önleme ve meslek hastalıklarının önüne geçme konusunda ciddi bir kazanç sağlayacaktır.

ISO 45001 standardı, bütün dünyada işletmelerin, çalışma ortamı risklerini düşürmek, çalışanların güvenliğini arttırmak ve daha güvenilir çalışma koşulları yaratma açısından işletmelere bir çerçeve oluşturmakta ve üzerlerindeki yükü düşürecek gereklilikleri içermektedir.

Bütün dünyada kabul gören ISO 9001 kalite yönetim sistemi ve ISO 14001 Çevre yönetim sistemi gibi sistem yaklaşımlarını izlemektedir. ISO 45001 in ana yapısı son revizyonlarla birlikte uygulamaya alınan Annex SL yapısına uygun olarak kurulmuştur ve 10 maddeden oluşmaktadır.
Diğer standartlar ile entegrasyonu kolay hale getirilmiştir.

ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği yönetimi standardı aşağıdaki kuruluşlar tarafından uygulanabilir;

• Büyük ölçekli kuruluşlar
• Küçük ve orta ölçekli işletmeler
• Kamu kurumları ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar
• Sivil toplum kuruluşları
  
  

ISO 45001 STANDARDININ FAYDALARI;

✔ İşletmede iş sağlığı ve güvenliği konusunda verilen önemi kanıtlamak
✔ İşletmenin verimliliği, piyasa gücünü ve rekabet koşullarını arttırmak
✔ Çalışanların motivasyonunu ve katılımını arttırır, kuruma güven duymalarını sağlar, kuruluş değerlerine bağlılığa katkıda bulunur.
✔ İş yerlerinde İş kazalarının ve meslek hastalıklarının önüne geçmekte (ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara ve diğer kayıplara sebebiyet veren) istenmeyen olayların büyük ölçüde engellenmesini sağlar.
✔ sağlık ve güvenlik konularına verilen önemi dolayısıyla yönetimin taahhüdünün sağlandığını gösterir. Kurumun itibarını arttırarak kamu gözünde güvenilir firma imajı kazandırır.
✔ Risk yönetimi ile muhtemel iş kazalarını kontrol altına alır. Önlem uygulamalarının açık bir biçimde tanımlanmasını ve bu faaliyetlerin yürütülmesini sağlar. Bunun sonucunda kazalar önlenmiş olur.
✔ Kazalar ve hastalıklar nedeni ile üretimin durmasını, yavaşlamasını önleyerek, telafi giderlerinin ceza ve tazminatların azaltılmasını sağlar, işletme maliyetlerini düşürür.